اهداف تحقيق:
هدفهاي تحقيق، اهدافي هستند كه بايد پروژه تحقيق در جهت دستيابي به آنها طراحي شود. اهداف تحقيق مي‌تواند به دو صورت كلي و ويژه مطرح شود:
الف – هدف كلي / اصلي / عمومي: اين هدف مشخص مي‌كند كه پروژه تحقيق بايد به چه موضوعي دست يابد و چرا؟ و به عبارت ديگر، هدف كلي عبارت از منظور و مقصود نهائي از انجام پژوهش است. هدف كلي مستقيماً از پژوهش مشتق مي‌شود و در واقع يكي از اهداف كلي، خود موضوع تحقيق است كه معلوم مي‌دارد پژوهش چه چيزي را دنبال مي‌كند و يا قصد تعيين آن را دارد. هم چنين هدف كلي ديگر، معمولاً پيشنهاداتي است كه بر اساس يافته‌ها ارائه مي‌شود، به عبارت ديگر هدف كلي كه منظور همان موضوع تحقيق است كه قصد مشخص نمودن آن را داريم و به بیانی ديگر آنچه در پايان مطالعه و بررسي قصد رسيدن به آن را داريم، هدف كلي مي‌نامند و معمولاً در يك عبارت قابل فهم صريح و رسا و مختصر بيان مي‌گردد، كه براي خواننده گويا و قابل فهم باشد. در اصل مقصود و منظور نهايي از تحقيق را نيز هدف مي‌نامند، چنانچه اهداف يك تحقيق درست بيان شود، محقق درمي‌يابد كه نياز به چه نوع اطلاعاتي دارد و از چه راههايي مي‌تواند به آنها دسترسي پيدا كند و اين عمل راه‌گشاي نحوه انجام تحقيق خواهد شد.
ب – اهداف ويژه / خاص/جزئي/اجرايي: اهداف ويژه (اجرائی) تحقيق كه اصولاً از مسئله پژوهش و اهداف كلي نشأت مي‌گيرد را، مي‌توان « خود مسئله پژوهش » نيز ناميد.
هدفهاي ويژه (اجرائی) پرسشهائي را كه پژوهنده سعي دارد با مطالعه خود به آنها پاسخ گويد تعيين مي‌كنند. محقق با بيان اين اهداف، دقيقاً تصريح مي‌كند كه در اين تحقيق چه انجام مي‌شود. هر پژوهش مي‌تواند چندين هدف ويژه (اجرائی) داشته باشد و از آنجا كه تمامي مراحل و ريزه‌كاري‌هاي تحقيق بايستي به صورت بيانيه‌هاي مجزا و مشخص و با كلمات دقيق، كه مشخصاً قابل آزمودن و بررسي است، نوشته شود، لذا اهداف ويژه (اجرائی) نيز بايد به صورتي بيان شود كه در آن، متغير يا عامل مورد مطالعه، چگونگي انجام پژوهش، زمان، مكان، واحد و نمونه مورد پژوهش كاملاً مشخص باشد، به طوريكه محقق بتواند آنها را در معرض آزمايش بگذارد. مي‌توان ادعا كرد كه اهداف ويژه (اجرائی) پژوهش، راهنمايي براي تهيه و تدوين ابزار گردآوري اطلاعات و خط مشي در راستاي شروع كار از ابتدا تا انتها است. بنابراين ضروري است اهداف ويژه (اجرائی) بنحوي بيان شود كه بر علمي بودن نتايج پژوهش تأكيد داشته باشد و چارچوبي مناسب براي تجزيه و تحليل آماري ارائه دهد. در هر تحقيق اهداف ويژه (اجرائی) مشخص مي‌كنند كه براي انجام اين تحقيق چه نوع فعاليت‌هائي را بايد انجام دهیم و از كجا شروع كنيم؟ از چه راهي برويم؟ و به كجا مي‌رسيم؟ اگر اهداف درست مشخص شوند اطلاعات زائد جمع‌آوري نمي‌شوند و از اتلاف وقت و پراكندگي فعاليت‌ها جلوگيري مي‌شود. در تدوين اهداف بايستي هدفهائي كه قابل وصول هستند براي تحقيق انتخاب شوند و اهداف بايد قابل اندازه‌گيري باشند. به عبارت ديگر اهداف اجرايي/ ويژه/ جزيي: اين اهداف در اصل از تقسيم و يا شكستن هدف كلي به اجزاي كوچكتر بدست مي‌آيند و اين اهداف راه رسيدن به هدف كلي را قدم به قدم براي محقق مشخص مي‌نمايد.
مثال: مسئله: كنترل و هماهنگي محيط خانواده و مدرسه تا چه ميزان بر رفتار نوجوانان دبيرستانهاي پسرانه آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصيلي 78-1377 موثر است؟
اهداف تحقيق:
الف – هدف كلي: تعيين ميزان اثر كنترل و هماهنگي محيط خانواده و مدرسه بر رفتار نوجوانان دبيرستانهاي پسرانه آموزش و پرورش تهران در سال 78-1377و در نهايت شناخت نوجواني و رفتارهاي « بهنجار و نابهنجار» آنها جهت ارائه راه‌كار مناسب و منطقي به منظور هماهنگي نهادهاي خانواده و در مدرسه در برنامه‌ريزي‌هايشان براي نوجوانان.
ب – اهداف ويژه(اجرائی):
(1) تعيين تفاوت بين رفتار بهنجار نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار مدرسه هماهنگ هستند و نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار مدرسه هماهنگ نيستند.
(2) تعيين تفاوت بين رفتار نابهنجار نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار مدرسه هماهنگ هستند و نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار مدرسه هماهنگ نيستند.
(3) تعيين تفاوت بين تعامل رفتار بهنجار و نابهنجار نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار‌هاي مدرسه هماهنگ هستند و نوجواناني كه خانواده آنها با هنجار مدرسه هماهنگ نيستند.
(4) تعيين ميزان تأثير سطح تحصيلات والدين نوجوانان بر ميزان آگاهيهاي آنان از مسائل رفتاري نوجوانان.
(5) تعيين ميزان تأثير احساس تبعيض از طرف معلم، ناظم و مدير در بين دانش‌آموزان بر رفتار نوجوانان.
(6) تعيين ميزان تأثير بين تعامل نگرش معلمان و والدين نسبت به مسائل رفتاري نوجوانان بر رفتار نوجوانان.
توجه: اهداف ويژه (اجرائی) در اصل تعيين ميزان اثر متغيرهاي اثر گذار (مستقل) بر متغير وابسته مي‌باشند. اگر متغيرهاي مستقل ( ) و متغير وابسته y باشد، اهداف عبارتند از:
اهداف –
الف – هدف كلي: تعيين ميزان اثر عوامل موثر ( ) بر متغير y
ب – اهداف ويژه:
(1) تعيين ميزان اثر بر y (2) تعيين ميزان اثر بر y
(3) تعيين اثر بر y (4) تعيين ميزان اثر بر y
(5) تعيين يك راه كار مناسب و منطقي بمنظور ارائه به نهاد سفارش دهنده تحقيق.
1- ملاك‌هاي مهم اهداف تحقيق:
الف- اهداف بايد قابل حصول باشند.« بدين شكل كه مقصود و منظور محقق را بطور كامل برسانند و توانايي سنجش موضوع را داشته باشند » .
ب- اهداف صريح و روشن بيان شوند. « هيچگونه ابهامي در اهداف قابل قبول نيست و بايد مشخص شود كه دقيقاً چه چيزي بايد اندازه‌گيري شود» .
ج- اهداف بايد قابل اندازه‌گيري باشند.« تحقيق به روش علمي بر پايه اندازه‌گيري استوار است و بيان اهداف در قالب‌هاي قابل اندازه‌گيري كار مطالعه و تجزيه و تحليل را ساده‌تر مي‌سازد» .
2- اصولي كه به عنوان راهنما در بيان اهداف مورد استفاده قرار مي‌گيرند:
الف- اهداف را با استفاده از افعال عملي كه براي اندازه‌گيري و سنجش مناسب هستند، بيان مي‌کنند ( افعال مناسب مانند: تعيين كردن، مشخص نمودن، مقايسه كردن و … و افعال نامناسب مانند: درك كردن، فهميدن، اعتقاد داشتن و …» .
ب- اهداف واقع‌بينانه بيان شوند تا تحت شرايط كاري بتوان به آنها دست يافت.
ج- اهداف دقيقاً از آنچه مطالعه براي آن انجام مي‌شود به صورت منطقي پيروي كند.
د- اهداف به زباني علمي، روشن، صريح و دقيقاً آنچه تصميم به انجام آن داريم، مشخص شود.
مروت آزاد بخت
Loading ...