تعریف مفاهیم کلیدی در روش تحقیق

تعاریف مفاهیم در روش تحقیق:
تئوری چیست؟
مجموعه ای به هم پیوسته از تعاریف، مفاهیم، قضایا و موضوعاتی که پدیده ای را بطور منظم و مرتب بیان می کند و روابط بین متغییرها تعیین می کند.
هدف از تئوری چیست؟ تشریح، تبیین و پیش بینی پدیده های مختلف
تعریف تحقیق؟ کاربرد روش علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سوال
تعریف روش علمی؟ به کلیه مراحل جمع آوری منظم اطلاعات و تجزیه و تحلیل منطقی آنها، برای دستیابی به یک هدف معین
ویژگی های تحقیق علمی چیست؟
1- از روش علمی استفاده شود 2- اجرای آن تابع برنامه حساب شده و منظم باشد (سیستماتیک و نظامدار باشد)
3- قابلیت آزمون داشتن را دارا باشد 4- هدفمند باشد.

نیازهای انجام یک تحقیق ؟ الف) منابع مالی ب) نیروی انسانی
منبع مالی تحقیق چیست؟ محقق باید تحقیقی را انتخاب کند که بودجه لازم نیز جهت آن تخصیص یافته شده باشد چرا که کمبود بودجه باعث می شود تحقیق نیمه کاره رها شود.
نیروی انسانی تحقیق چیست ؟ بعد از بودجه محقق باید افرادی را که آشنا و بصیرت لازم را دارند انتخاب کند و آموزشهای لازم را به آنها بدهد.
شرایط علمی محقق را بنویسید؟
1- دانش کافی2- اگاهی نسبی نسبت به مطالب جانبی موضوع3- آشنا بودن به روش های علمی تحقیق
4- آشنا بودن به علم آمار و اصطلاحات آماری 5- آشنا بودن به اصول استدلالهای منطقی
6- آشنا بودن با شیوه های ارتبطا کلامی و غیر کلامی
شرایط عمومی محقق را بنویسید؟
1- داشتن صبر و طاقت و پشتکار 2- داشتن ذوق و شوق فراوان و علاقمندی به تحقیق
3- منصف باشد و در قضاوت اشتباه نکند. 4- با هوش و سریع الانتقال باشد
هدف از تحقیق:
1- بررسی و ارزیابی نظریه ها 2- ارائه نظریه جدید 3- حل مشکل
فرآیند انجام تحقیق را به اختصار نام ببرید؟
1- فصل اول تحت عنوان کلیات به بیان موضوع می پردازد
2- فصل دوم تحت عنوان ادبیات تحقیق به جمع بندی و طبقه بندی داده ها می پردازد
3- فصل سوم ارائه روش تحقیق مناسب است
4- فصل چهارم تحت عنوان جداول و نمودارها به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته می شود.
5- فصل پنجم تحت عنوان نتایج و پیشنهادات به ارائه نتایج اختصاص داده شده است.
انواع تحقیقات علمی : 1- تحقیقات بنیادی 2- تحقیقات کاربردی 3- تحقیقات علمی 4-تحقیقاه توسعه ای
تحقیقات بنیادی :
به تحقیقات پایه نیز معروف است و به دنبال کشف واقعیتها می باشد و باعث بسط و توسعه مرزهای دانش عمومی انسانها ئ کشف قوانین علمی جدید و به تبیین ویژگی ها و صفات یک واقعیت می پردازد.
تحقیقات کاربردی:
تحقیقاتی هستند که با استفاده از اطلاعات بدست آمده از تحقیقات بنیادی به پاسخدهی به مشکلات یا معضل در زندگی می پردازد
تحقیقات علمی:
این تحقیق به تحقیق حل مسئله نیز معروف است که یک مرحله فراتر از تحقیق کاربردی می باشد و محقق علاوه بر بررسی مساله و پیشنهادات به ارائه راه حل ها و نسخه نویسی، نتایج را در سیستم پیاده کرده و تاثیر آن را نظاره می کند.
انواع تحقیق علمی از نظر روش و ماهیت: 1- تحقیق تاریخی 2- تحقیق توصیفی
تحقیقات تاریخی :
با استفاده از اسناد و مدارک معتبر انجام می شود تا از این طریق بتوان ویژگی های عمومی و مشترک پدیده ها، حوادث تاریخی و دلایل بروز آنها را تبیین کرد.
منابع تحقیقات تاریخی را نام ببرید:
الف) منابع دست اول:
1- اسناد و مدارک شامل گزارش هایی است کع توسط شرکت کنندگان در واقعه و یا شاهدان عینی نگهداری و نوشته می شود (نامه، خاطرات، اعلامیه)
2- گواهی شفاهی: یعنی گزارش لفظی یک شاهد یا شرکت کننده در یک واقعه، این مدارک در یک مصاحبه شخصی بدست می آید
ب) منابع دست دوم:
گزارشهایی است که گزارشگر ناظر عینی واقعه نبوده بلکه فقط آنچه را که مشاهده گر واقعه گفته یا نوشته است را گزارش می کند (مثل کتب درس تاریخی)
تحقیقات توصیفی :
وضع موجود را بررسی می کند و توجه آن به زمان حال است هرچند رویداد و آثار گذشته را که به شرایط موجود مربوط می شوند را بررسی می کند که یه صورت تحقیقات پهنانگر و ژرفانگر می باشد.
تحقیقات پهنانگر:
مشاهده و مطالعه جوامع در سطح وسیع آن به منظور بدست آوردن خصایص و ویژگی های عمومی است بدون در نظر گرفتن محتوای عمقی آن (مثل سرشماری)
تحقیقات ژرفانگر:
جمع آوری اطلاعات دقیق و عمیق از یک موضوع خاص مانند بررسی عوامل موفقیت یک معلم نمونه
انواع تحقیقات توصیفی:
1- تحقیق پیمایشی 2- تحقیق همبستگی 3- تحقیق عملی یا اقدام پژوهی
4- بررسی موردی 5- تحقیق علمی – مقایسه ای 6- تحلیل محتوا
تحقیق پیمایشی:
با استفاده از پرسشنامه و پیمایش دیدگاهها و نظرات مشخص و عینی تحقیق انجام می گیرد در این روش از مصاحبه و مشاهده نیز استفاده می شود.
روش دلفی:
در این روش از نظر صاحب نظران و کارشناسان در باره موضوعی استفاده می شود.
تحقیق همبستگی:
روشی است که در آن میزان تغییرات در یک یا چند عامل در اثر تغییرات در یک یا چند عامل دیگر بررسی می شود.
تحقیق عملی یا اقدام پژوهی:
این تحقیق را تحقیق حل مسئله یا حل مشکل می نامند زیرا نتایج آن مستقیم برای حل مسئله بکار گرفته می شود.
بررسی موردی:
یا مورد کاوی که در آن یک مورد خاص را به عنوان واحد مستقل در نظر گرفته و از همه راه ها آن را مورد بررسی قرار می دهند.
تحقیق علمی- مقایسه ای:
یا روش پس رویدادی که در آن محقق به دنبال کشف روابط بین عوامل و شرایط خاص یا نوعی رفتار که در گذشته وجود داشته یا رخ داده، از طریق مطالعه حاصله از انها است.
تحلیل محتوا:
بررسی محتوای متون نوشته شده (کتاب، مجله، روزنامه، پیام)
روش تجزیه و تحلیل:
عبارت است از طبقه بندی، تلخیص، تحلیل و تفسیر سخنرانی ها و غیره به منظور پی بردن به تمایلات، نظریات و عقاید گوینده و نویسنده و سازمان مورد تحقیق
روش های تجربی:
یا روش آزمایشگاهی که در آن آزمایش شبیه یا مشاهده است با این تفاوت که در مشاهده آزمودنی ها طبیعی و واقعی هستند ولی در ازمایش محقق برای یافتن پاسخ در مقدار صفت در ازمودنی ها مداخله می کند.
مسئله چیست؟ مساله همان مشکل است که برای رفع آن، تحقیق ضرورت پیدا کرده است
سوال چیست؟ ابعاد فرعی و خرد شده مساله اصلی است
ویژگی های مساله را بیان کنید: 1- روشنی 2- عملی بودن 3- مرتبط بودن
تعریف فرضیه: بیان حدس یا فرضی در مورد روابط احتمالی بین دو یا چند متغیر
ویژگی های یک فرضیه خوب را بیان کنید:
1- روشن و واضح باشد 2- آزاد از قید تعصبات باشد
3- مشخص باشد 4- قابل آزمایش با روش های تحقیق موجود باشد.
منابع تهیه فرضیه را بیان کنید:
1- مطالعه فرهنگ و آداب و رسوم جوامع مختلف 2- ممکن است از خود علم سرچشمه بگیرد
3- ممکن است از تجربه شخصی استفاده شود 4- مبتنی بر خیال یا حدس و گمان باشد.
انواع فرضیه از نظر اماری را نام برده و توضیح دهید:
الف) فرضیه H0: یک فرضیه آماری است که در آن ادعا می شود که بین دو یا چند متغیر موجود در تحقیق ارتباط یا تفادت معنی داری وجود ندارد.
ب) فرضیه H1: بر عکس فرضیه قبلی غالبا بیانگر احتمال وجود تفاوت رابطه یا اثر می باشد.
تعریف متغییر: ویژگی ، صفت یا عامل مشترک بین افراد جامعه می باشد
انواع متغیر:
1)متغیرکمی :کتغییر هایی که قابل اندازه گیری باشند را متغیر کمی می گویند.
متغیرهایی را که اعشار می پذیرند کمی متصل یا پیوستهمی نامند و متغییرهایی که اعشار نمی پذیرند را متغیر کمی منفصل یا گسسته می نامند.
2)متغیر کیفی: مقادیر عددی به خود نمی گیرند بلکه ارزشهای کیفی را می پذیرند مثل شجاعت، خوش خلقی
انواع متغیر بر اساس رابطه:
متغیر مستقل:علت وقوع یک رویداد و تاثیر آن بر سایر متغیر ها مربوط به این متغیر است.
متغیر وابسته: متغیری است که محقق می خواهد آن را توضیح دهد.
مزیت نمونه گیری در تحقیق و پژوهش چیست؟
1- پائین آمدن هزینه تحقیق به علت مطالعه کمتر جمعیت
2- کوتاه تر شدن زمان تحقیق و افزایش سرعت مراحل عملیاتی و تحلیلی
3- بالا رفتن صحت نتایج بر اثر گستردگی کمتر کار
جامعه آماری چیست:
عبارتست از مجموعه ای از افراد، اشیاء و … که حداقل در یک صفت مشترک باشند
حجم نمونه یا نمونه اماری؟
تعدادی از افراد جامعه که صفات انها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده از تجانس و هماهنگی با افراد جامعه برخوردار باشند.
نمونه گیری:
فرآیندی است که طی آن تعدادی از واحدها به گونه ای انتخاب می شوند که معرف جامعه بزرگتر باشند.
انواع نمونه گیری:
الف) احتمالی: در این روش محقق می تواند احتمال انتخاب شدن هر واحد نمونه از جامعه را تعیین کند .
ب) غیر احتمالی: بر عکس روش قبلی افراد جامعه شانس برابر ندارند و محقق می تواند نظرات خود را در انتخاب واحد ها اعمال کند.
روش های نمونه گیری احتمالی :
1- نمونه گیری تصادفی:
در این روش به هر یک از افراد یا واحد های جامعه، شانس برابر و مساوی جهت انتخاب شدن داده می شود و انتخاب نمونه به دو روش (قرعه کشی- استفاده از جدول اعداد تصادفی) صورت می پذیرد.
2- نمونه گیری سیستماتیک:
به این روش نمونه گیری فاصله ای نیز می گویند که هر نمونه با رعایت فواصل مساوی و حذف تعداد معینی از افراد جمعیت از لیست تهیه شده انتخاب می شود.
3- نمونه گیری طبقه بندی شده:
در این روش کل جمعهت آماری را بر اساس صفات مشترک طبقه بندی کرده سپس از داخل طبقات مختلف، بطور تصادفی نمونه انتخاب می گردد.
4- نمونه گیری خوشه ای:
این روش به روش نمونه گیری چند مرحله ای که در مرحله اول نمونه ای از واحدها یا مناطق بزرگ انتخاب می شود و در مراحل بعد به تدریج از واحدها و مناطق کوچکتر درون آنها نمونه گیری می شود.
ابزار سنجش و اندازه گیری چیست؟
وسایلی هستند که محقق به کمک آنها می تواند اطلاعات مورد نیاز برای تجزیه ،تحلیل و بررسی پدیده مورد مطالعه و کشف حقیقت را گرد آوری نماید.
عوامل دخیل در مشاهده را نام ببرید؟
1- تمایلات شخصی 2- عوامل ناخودآگاه 3- زیرکی و تیزهوشی 4- عوامل فرهنگی
انواع مشاهده:
1- مشاهده ساده :
در این روش محقق ناظر بر وقایع و رخدادهاست و آنهایی را که به هدف تحقیق نزدیک است ثبت و ضبط می کند.
2- مشاهده منظم :
نام دیگر آن مشاهده کنترل شده است که این روش بیشتر متوجه جنبه معینی از رفتار است در این نوع مشاهده محقق می داند چه می خواهد.
3- مشاهده همراه با مشارکت:
در این نوع مشاهده محقق خود را به صورت یکی از اعضای جامعه مورد مطالعه در وضعی قرار می دهد که دیگران نسبت به او احساس بیگانگی نکنند و او را از اعضای گروه خودی به شمار آورند.
مصاحبه چیست؟
روشی است که اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق ارتباط مستقیم بین پرسش گر یا محقق با پاسخگو گرد آوری می شود.
انواع مصاحبه :
1- منظم یا هدایت شده : در آن مصاحبه کننده فهرست سوالات مورد نظر را از قبل در دست دارد و سوالات مزبور را به ترتیبی که در فهرست مشخص شده در اختیار مصاحبه کنندگان قرار داده و آنها را می پرسد و درآن سوال ها ترتیب و جمله بندی پرسش ها ثابت است.
2- نا منظم یا هدایت نشده: مصاحبه گر از قبل فهرست سوالات مورد نظر و ترتیب آنها را مشخص نکرده است و مصاحبه انعطاف پذیر و باز است.
پرسش نامه چیست؟
روشی است که محقق بوسیله آن اطلاعات مورد نیاز را با طرح تعداد سوال به صورت کتبی از پاسخ گو دریافت می کند.
انواع پرسش نامه:
1- بسته یا منظم: به گونه ای طراحی می شود که پاسخگو جوابهای مشخصی را ارائه نماید.
2- باز یا آزاد: پاسخگو آزادی عمل بیشتری دارد و می تواند با توضیح بیشتر مقصود خود را به خوبی روشن سازد.
ماهیت سوال در پرسش نامه:
مبنای تمام پرسشنامه ها سوال است پرسش نامه باید هدفهای تحقیق را به سوالات مشخص تبدیل کند.
سوالات به چند دسته تقسیم می شوند:
1- سوالات مربوط به واقعیت 2- سوالات مربوط به عقاید و طرز تلقی
کاربرد سوالات مربوط به واقعیت را نام ببرید؟
این سوالات طرح می شوند تا اطلاعاتی که به وسیله آنها بتوان پاسخ دهندگان را طبقه بندی کرد مانند : سن.جنس. تحصیلات

کاربرد سوالات مربوط به عقاید و طرز تلقی را نام ببرید؟
مفهوم طرز تلقی به مجموعه کلی تعصبات، اندیشه ها، قضاوت ها و نظرات درباره هر موضوعی اطلاق می شود.
علت استفاده از سوالات حساس و سوالات باز در آخر پرسشنامه چیست؟
اگر سوالات حساس مانند نوع اعتیار یا میزان درآمد در اول قرار گیرد پاسخ دهنده ممکن است عکس العمل بدی در برابر آنها داشته باشد و احتمالا پاسخ ندهد.
فیش برداری را توضیح دهید؟ روشی است که در آن اطلاعات مورد نظر محقق بر روی برگه ها و یا کارت هایی که از متن برگرفته از کتاب یا منبع اطلاعاتی بدست امده نوشته می شود.که به صورت نقل قول مستقیم ، چکیده یا خلاصه وار و یا چسباندن کپی مطلب بر روی فیش می باشد.

برگرفته از سایت مهران

بهره برداری با ذکر منبع ازاد است
مروت آزادبخت